1998ko
ekainaren
1ean
76. alea
INDUSTRI POLITIKA
Eusko Legebiltzarrean. 1998.go maiatzaren 28an.
Javier
Retegi, Industri Sailburuaren eskuhartzea.
...
/ ...
Azterketa sakonagoa egiteko, emaitzei ere begiratu behar zaie.
Azpimarratzekoa: 1997ko ekitaldiko hazkundea %4’2koa izan dela. Eta emaitza
horren ardatz nagusia sektore industrialaren portaera bikaina izan da,
industriaren hazkundea %7’3koa izan baita. Kontutan hartu behar da, gainera,
joera hori mantendu egin dela, eta euskal industriak %15’5eko hazkunde
errealarekin amaitu duela 1998ko lehenengo hiru hilabetekoa (industri
ekoizpenaren indizea).
Emaitzak onak izan direla ezin du inork ukatu, baina, beharbada, esan
lezake baten batek emaitza on horiek ez direla industri politikaren markoan
aplikatutako jokabideen ondorioa, eta industri politika horrekin zerikusirik ez
duten beste faktore batzuei loturik daudela. Baina ni ezin naiteke ados egon
jarrera horrekin. Ez zait zuzena iruditzen egoera edo koiuntura txarra denean
“meritu” guztia Administrazioari leporatzea, “ekonomia txarto dabil
gobernuaren erruagatik” esatea, eta koiuntura ona denean, ordea, “Gobernua
nahiz eta ondo ez, ekonomia ondo dabil” esatea. Edonola ere, kontua ez da
kausa-ondorio harremana bilatzea Administrazioaren portaera eta emaitza onen
artean. Eta horretarako bi arrazoi nagusi daude:
*Enpresen garapena errazteko baldintzak sortzeko ardura eman zion Planak
Administrazioari. Baina ez zion inola ere eman protagonistaren zeregina. Azken
buruan, enpresak dira emaitzak lortzen dituztenak.
*Politikaren beraren garapena lankidetza edo elkarlan publiko-pribatuaren
ikuspegitik dago pentsatuta. Ekintza askoren kasuan, kontutan hartzen da beste
agente sozial batzuen partaidetza. Besteen partaidetzarik gabe ez delako posible
ekintza horiek behar dan bezela lortzea.
Hala ere, eta behin ahaleginaren tamaina aintzat hartuz gero,
autokonplazentzia eta triunfalismoa gainditu behar dira, aurrera egiteko oztopo
direlako. Oraindik ere bide luzea egin behar dugu langabezia gutxitzeko. %19ko
langabezi tasa ez da onartzeko modukoa. Eta bide luze hori egiteko, kontutan
hartu behar ditugun bi betiko ardatz nagusiak hauek dira: LEHIAKORTASUNA
eta ELKARTASUNA.
1.-
LEHIAKORTASUNA ETA ELKARTASUNA
Lehiakortasuna
*Merkatua gero eta zabalagoa da, eta lehiakortasuna ezinbesteko baldintza
da enpresek merkatu horretan bizitzeko eta irauteko aukera izan dezaten. Eta
gainera, lehiakortasunik gabe ezin da ez enpresarik ez jarduera ekonomikorik
mantendu. Hortaz, oraingo industri politikaren diseinua egin zenean, enpresaren
lehiakortasuna bultzatzeko giroa sortzea izan zen gure asmoa. Baina horrek ez du
esan nahi lehiakortasuna bera helburua denik. Enplegua sortzearekin lotuta egon
behar du lehiakortasunak, elkartasun hariketa izan behar du.
*Hori dela eta, lehiakortasunaren aurrerapenak neurtzeko, beharrezkoa da
lehiakortasunaren eboluzioa enpleguaren eboluzioarekin lortzea. Bi faktore
horiek batera aztertu gabe, nekez atera daiteke baliozko ondoriorik.
Beraz,
egin beharreko bi galderak hauek dira:
1.HOBERA
EGIN DU EUSKAL ENPRESEN LEHIAKORTASUNAK?
Adierazgarri bat baino gehiago erabil daiteke lehiakortasuna neurtzeko.
Adierazgarri horietarik, esportazioak eta ekoizgarritasuna edo produktibidadea
aukeratu ditugu.
Esportazioak
Esan dugun bezala, ekonomia gero eta zabalagoa da, eta esparru horretan
merkatu-kuotak lehiakortasunaren bitartez lortzen dira, lortzekotan. Horri
buruz, datu adierazgarri bat eman dezakegu: esportazioak %33 hazi dira 1997an;
eta kopuru absolututan esanda, 1993ko esportazioak bikoiztu egin dira 1997an.
Datu horren garrantzia ulertzeko, nahikoa da esatea Estatu osoko esportazioak
%18’6 hazi direla urte berean. Bestetik, gure merkataritza-balantzak ere
hobera egin du nabarmen, aipatutako epean inportazioak %9’6 bakarrik hazi
dira-eta.
Ekoizgarritasuna
Goiko puntuan datorren ondorio, eta merkatu-kuoten mantenimendua edo
hobekuntza bermatzeko, produktibidadeak gora egin behar du nahitaez.
Produktibidadea igoerari buruz, ez dago erreferentzi kopuru teorikorik:
merkatuan parte hartzen duten beste guztien eboluzioaren menpean dago-eta.
Edonola ere, urtean %2 inguru igotzea ontzat hartu daiteke.
Itxurazko ekoizgarritasuna %4’8 hazi da 1997ko ekitaldian. Eta
hobekuntza horrekin batera, enplegu-tasa ere gehitu da. Hala, azken urteetako
joera aldatu da, eta ekoizgarritasunaren gehikuntzak ez du enplegu-galerarik
ekarri.
Aurreko adierazgarriak ikusita, zalantzarik gabe esan dezakegu “beste
beharreko baldintza” bete dela, eta enpresak lehiakortasuna hobetzen ari
direla.
2. LEHIAKORTASUNAREN HOBEKUNTZAREN ONDORIOZ ENPLEGURIK SORTU DA?
1996. urtearen hasieran kezkatzeko modukoa zen egoera: langabeziaren
tasa %23’8koa zen, eta –askoz larriagoa zena- ekonomiaren igoera txikia
aurreikusten zen. Gauzak horrela, espero zitekeen langabeziaren tasa bere
horretan mantenduko zela Industri Politikari buruzko Planaren indarraldian
zehar. Egoera horri aurre egiteko, planak helburu ausartia jarri zuen:
“langabezi tasa Europako batez bestekora hurbiltzea”. Helburu hori gehiago
zehaztu zen, eta 1999. urtearen amaierarako %18’9ko tasa lortzea pentsatu zen. Gaurko egunean,
lan-merkatuari buruzko datuetan oinarrituta, helburua lortu dugula esan
dezakegu:
1996ko
ekitaldian biztanleria aktiboa 931.000 pertsonakoa zen. Bi urtetan 44.000
lanpostu garbi sortu dira, eta, beraz, langabeziaren tasa %3’9 gutxitu da epe
horretan, %22’9tik %19ra pasatu da-eta. Oraindik ere, enpleguaren
zuzperraldiaren motorea industria da; martxoan, esate baterako, %11’2 hazi da.
Bide onetik goaz, zalantzarik gabe, baina adierazpen hori egiteak ez du
balio praktiko handirik. Beharrezkoa da lortutako ekintzak sakontasunez
aztertzea, aurrera egiten laguntzen dutenak identifikatzeko, eta garapen
handiagoa edo beste orientazio bat behar dutenak zein diren zehazteko. Azken
finean, giza jarduera guztietan bezala, argi-ilunak daude honetan ere, eta
balantze orekatua egin nahi badugu, gauza izan behar dugu gure ahulak
ezagutzeko. Puntu horiei modu baikorra batera begiratuz gero, eta hobetzeko
gaiak bezela hartuz gero, aukera emango digute aurrera egiteko eta lehengo
esperientziez baliatzeko.
INDUSTRI
POLITIKA. Juan Mari Ollora. PNVko bozeramailaren eskuhartzea.
*Tenemos tres objetivos centrales:
-
Creación contexto competitivo.
-
Promover Cambio estructural.
-
Promover Inversión.
*Cada objetivo con sus respectivos instrumentos de actuación.
Objetivo
nº 1. CONTEXTO COMPETITIVO.
-
Desarrollo
normativo.
-
Actuaciones
administrativas.
-
Infraestructuras
físicas (suelo industrial, Parques Tecnológicos).
-
Infraestructuras
energéticas (planta regasificadora, central de ciclo combinado, conexión gas
con Francia, etc.).
-
Infraestructuras
inteligentes (Centro tecnológicos).
-
Entorno
financiero (reestructuración de pasivos).
Objetivo
nº 2. CAMBIO ESTRUCTURA.
-
Cooperación
empresarial (programa Competitividad, Cooperación en desarrollo política
Industrial con Diputaciones Forales, Ayuntamientos y organizaciones, Ordenación
Sectorial. Plan integral con Proveedores).
-
Cambio
estructural Empresas Individuales (Visión integral de la empresa y
Microempresa, Auditorias estratégicas).
-
Desarrollo
específico de Políticas Horizontales (Desarrollo directivo, Programas RETO,
Política Tecnológica y de Innovación, Internacionalización).
Objetivo
nº 3. PROMOCIÓN INVERSIONES.
-
Apoyo
a proyectos Extraordinario (EKIMEN, Revitalización Margen Izquierda).
-
Apoyo
integral a nuevos Promotores (Programa Nuevos Emprendedores).
*Instrumentos y objetivos que actúan como un rompecabezas en las que
todos los elementos encajan.
*En 1997 destacaría fundamentalmente.
-
La
consolidación de la política industrial en su conjunto al haber sido aprobados
los principales planes de actuación –marco que dan sentido a los instrumentos
de política industrial (Plan Ciencia y Tecnología 1997 – 21000, Plan 3E –
2005, Acuerdo revitalización Margen Izquierda, etc.).
-
La
operatividad plena de los diferentes instrumentos cuyo balance se ofrece en el
informe con:
+
actuaciones hacia dentro: reordenando sociedades, facilitando liberalización,
proporcionando seguridad financiera (reestructuración de pasivos).
+
actuaciones hacia fuera. Atrayendo proyectos, abordando zonas de especial
declive, difundiendo programas de capacitación para la gerencia industrial,
invirtiendo en capital humano.
+
implicando crecientemente a la Comunidad Industrial. Convenios con Empresas,
Ayuntamientos, Diputaciones Forales y organizaciones.
-
Apostando
por la realidad y por el mejor funcionamiento del mercado, explotando las
potencialidades del tejido industrial.
¿QUÉ
NOS DEPARARÁ EL FUTURO?
*Un futuro de globalización, que haciendo saltar el concepto de unidad
económica inexorablemente conlleva el cuestionamiento del concepto de unidad
política, ó su consideración desde otro prisma. No hay otro prisma para
resolver la cuestión que lo que se llama “regionalización de los
instrumentos de política Económica”.
*La política industrial desde los poderes de autogobierno se impone.
Ahora más que nunca se confirma el acierto, en su día, de implementar una política
industrial propia desde el Gobierno Vasco, así como, ahora, con las tendencias
de evolución previsible de continuar en su aplicación y profundización.
*Un futuro de reforzamiento de las fuerzas de la competencia producto del
avance tecnológico, lo cual conlleva a un cambio en los esquemas de
funcionamiento de las empresas tanto en sus esquemas organizativos como técnicos,
con el objetivo de introducir mayor flexibilidad, más preocupados por los
cestos y los beneficios que nunca.
*Solo así aprovecharan las oportunidades que la economía mundial
ofrece.
*Introducir consecuencias “euro”:
-
En
materia de fondos públicos y déficit.
-
Incertidumbres
con los shocks asimétricos.
*Cada vez será más necesaria una política industrial para “hacer más
con menos”.
EL FUTURO DEL SECTOR INDUSTRIAL VASCO
*Implica tasas de crecimiento moderado.
P.I.B.
P. INDUSTRIAL
1997
4’2
7’3
1998
3’8
5’2
1999
3’4
4’6
2000
2’8
3’8
*Dependiente, en el Sector Industrial de las evoluciones del ciclo económico
general (el Sector Servicios es un sector colchón, no precisa de inversiones
excesivas, no acumula existencias, readapta fácilmente su volumen de empleo, es
más estable a los cambios de ciclo).
*Manteniendo una capacidad moderada de creación de empleo.
%Empleo
Industrial
1997
2’4
1998
1’7
1999
0’9
2000
0’5
*Pero teniendo en cuenta que la creación de empleo en el Sector
industrial no es el único efecto con el que medir el acierto de una política
industrial (a pesar de que en el balance 98-95, se ha alcanzado ese éxito,
crecimiento del 11%).
*Porque las ganancias de productividad que es el camino de evolución de
la industrial vasca (habida cuenta las mejores tecnologías que se producen)
suponen crecimientos de empleo en otros sectores.
*Teniendo muy presente que el provenir del espacio económico vasco,
descansa en un tejido industrial que precisará de incrementar el grado de
diversificación en sus conquistas de mercado, para el que el euro supone una
oportunidad más que una amenaza si se sabe gestionar adecuadamente las
capacidades del sector Industrial vasco y, en el que la cultura del cambio
continuo se impone como criterio rector.
*Cambio en el concepto de trabajo, de desempleo, de ejercicio de la
actividad empresarial.
*En un contexto de desafío permanente una política industrial no
proteccionista, animadora, y despertadora de capacidades, flexibilizadora seguirá
siendo necesaria.
